Recept voor een gerecht of anderszins

Soepenbrij met krenten

De stad Groningen, een middeleeuwse grachtenstad, muntstad, Rijksstad, graanstad en Hanzestad, is van belang geweest bij het kunnen ontstaan van de Hanze van Kooplieden, de voorganger van het Hanzeverbond van Steden. Aangenomen wordt namelijk dat de stad aan de wieg stond van dit zogenoemde Gotlandverbond, genoemd naar het grote eiland in de Oostzee. Voordat echter de Hanzehandel omstreeks 1150 het levenslicht zag waren er al eeuwen eerder in het gebied van de Oostzee belangrijke handelsactiviteiten tot ontwikkeling gekomen. Kooplieden uit het Rijnland en het Friese kustgebied en Scandinavische en Russische kooplieden waren actief in enerzijds het Noordzeegebied en anderzijds in het gebied rond de Oostzee. Er vond uitwisseling plaats. Russische kooplieden hadden al vroeg handelscontacten opgebouwd met het Byzantijnse rijk, via een handelsroute over land en enkele rivieren. Daarvandaan kwamen bijvoorbeeld kostbare brokaatstoffen en specerijen zoals peper. De Merovingische en Karolingische Franken kenden tijdens de Vroege Middeleeuwen al het specerij peper. Andere specerijen waren echter onbekend of niet (voldoende) voorhanden. Het specerij werd aangeleverd via de Friese handel. Na het verdwijnen van Dorestad in de 9e eeuw, de belangrijkste handelsnederzetting van de Friese handel, bleef deze handel nog tot in de 11e eeuw aanwezig in het Oostzeegebied. Maar deze oude handelsstructuur werd op enig moment vervangen door de nieuwe Hanze van Kooplieden.

Het ontstaan van de Hanze van Kooplieden liep samen op met de expansie van het Heilige Rijk, later het Heilige Roomse Rijk naar het gebied ten oosten van de rivier de Elbe. Hier werd de belangrijke stad Lübeck gesticht in 1143. Er gingen voor die tijd belangrijke handelsgoederen in de Hanze van Kooplieden om. Het ging onder andere om pelzen, huiden, was, hars, Vlaams laken, edelmetalen, hout, vlas, ijzer, koper, tin, lood, zout, wijn, specerijen, meel, rogge, haring en luxegoederen. De stad Groningen was onderdeel van deze handelsstroom en zou daarmee eeuwen verbonden blijven, ook via het nieuwe Hanzeverbond van Steden dat in staat was het aantal goederen dat vervoerd werd en waarin gehandeld werd aanzienlijk te vergroten. De goederenstroom werd gaandeweg uitgebreid met bijvoorbeeld specerijen uit de Levant, rietsuiker, gedroogde zuidvruchten en kostbare stoffen als gaas uit Gaza, damast uit Damascus en bijvoorbeeld katoen.

In het kader van dit onderdeel van het hoofdstuk INSPIREREND van onze website kunt u hier kennismaken met Soepenbrij met krenten, een middeleeuws gerechtje dat verbonden is met de stad Groningen in de tijd van de Hanze.

INGREDIËNTEN

- ongeveer 40 gram tarwebloem
- ongeveer een halve liter karnemelk
- ongeveer 40 à 50 gram krenten
- enkele salieblaadjes
- rietsuiker naar believen
- appelstroop naar believen
- wat zout naar believen

BEREIDING

Laat de krenten alvast een uurtje in warm water wellen. Verwarm de karnemelk met wat zout naar believen en 40 gram tarwebloem. Goed blijven roeren totdat het kookt en gebonden is. Voeg de krenten toe en de salieblaadjes. Op laag vuur laten sudderen gedurende ongeveer 20 minuutjes. Dan de salieblaadjes verwijderen en de stroop toevoegen naar smaak. Goed roeren en daarna warm opdienen met wat rietsuiker eroverheen gestrooid.

Bovenstaande tekst over de stad Groningen en de Hanze van Kooplieden vindt haar basis in de middeleeuwse geschiedenis van de Noordelijke Lage Landen met als ondertitel een beschrijving aan de hand van de steden Leeuwarden, Groningen, Zwolle, Utrecht, Nijmegen, Haarlem en Zierikzee. Dit boek is uitgegeven door De Middeleeuwen (Oldambt) in 2019. Voor verdere informatie verwijzen wij u naar het hoofdstuk BOEKEN van onze website.

vore ene maeltijt met smakelijcheit!

AFBEELDING

1. Jacob en het geboorterecht van Esau, Wereldkroniek, manuscript van omstreeks 1400, hertogdom Beieren,
Getty Museum